Mùa hè năm ấy, cái nắng như đổ lửa xuống con đường làng rải đầy sỏi trắng, những tia nắng vàng óng xuyên qua kẽ lá me xanh, in những vệt sáng lung linh trên chiếc xe đạp cũ kỹ của Thành. Anh phóng vút qua những hàng cây, gió thổi tung mái tóc đen dày, mang theo hương thơm nồng nàn của lúa mới và mùi đất ẩm sau cơn mưa. Trong túi áo anh, bức thư của Lan vẫn còn hơi ấm, những dòng chữ nguệch ngoạc nhưng chứa đựng cả một bầu trời mộng mơ: “Chiều nay, ra bờ sông nhé, mình có chuyện muốn nói”. Trái tim mười bảy tuổi của Thành đập thình thịch, nó như một con chim non háo hức muốn vỡ òa ra khỏi lồng ngực, mỗi nhịp đập đều hòa theo tiếng ve sầu râm ran không dứt, khúc nhạc du dương và quen thuộc của những tháng ngày tưởng chừng bất tận.
Bờ sông là thế giới riêng của hai đứa. Ở đó, những rặng tre già soi bóng xuống dòng nước trong vắt, lấp lánh ánh bạc dưới ánh hoàng hôn. Lan đã ngồi đợi sẵn trên tảng đá phẳng, chân đung đưa, vẽ những vòng tròn vô định trên mặt nước. Chiếc váy hoa cà bạc màu bay nhẹ trong gió, và nụ cười cô rạng rỡ hơn cả mặt trời sắp lặn. Thành dựng xe, tim vẫn còn hồi hộp, nhưng tất cả lo lắng tan biến khi thấy ánh mắt cô hướng về phía mình, một thứ ánh sáng ấm áp và trong trẻo đến lạ. “Em muốn nói chuyện gì thế?” – Thành hỏi, giọng hơi run. Lan cúi mặt, đôi má ửng hồng, ngón tay mân mê mép váy. “Anh Thành… – giọng cô nhỏ như tiếng muỗi kêu – Nhà em… sắp chuyển vào thành phố. Ba em nhận việc mới rồi.” Không khí như đặc quánh lại. Tiếng ve, tiếng gió, tiếng nước chảy, tất cả bỗng chốc im bặt. Thành nghe rõ tiếng trái tim mình vỡ vụn, từng mảnh, từng mảnh một, rơi xuống mặt đất khô cằn nứt nẻ. Thành phố. Nó ở một nơi xa lắm, xa hơn cả những ngọn núi tím ngắt phía chân trời, nơi mà những ước mơ của anh về một tương lai bên cạnh Lan bỗng chốc trở nên mong manh hơn bao giờ hết.
Những ngày tiếp theo, chúng như một thước phim quay chậm, đầy ắp những khoảnh khắc đau thương và ngọt ngào lẫn lộn. Họ lang thang khắp các ngõ nhỏ quen thuộc, từ cánh đồng lúa chín vàng nơi họ từng chạy trốn những cơn mưa rào bất chợt, đến gốc cây đa cổ thụ nơi khắc tên nhau năm mười lăm tuổi. Mỗi bước chân, mỗi hơi thở, mỗi góc phố đều như in dấu kỷ niệm. Họ nắm tay nhau thật chặt, như muốn giữ lại chút hơi ấm cuối cùng, như muốn thời gian ngừng trôi, dù chỉ một giây. Thành hứa, bằng một giọng nghẹn ngào đầy nước mắt: “Anh sẽ thi vào đại học trong thành phố. Nhất định anh sẽ tìm em.” Lan gật đầu, nước mắt lăn dài trên gò má, cô tin vào ánh mắt đầy quyết tâm của anh, vào tình yêu ngây thơ và mãnh liệt của tuổi mười bảy. Họ trao cho nhau những món quà kỷ niệm giản dị: một chiếc khăn tay thêu vụng về, một cuốn sổ nhỏ đầy những vần thơ viết vội. Họ hôn nhau lần đầu dưới gốc cây bàng già, nụ hôn mặn mùi nước mắt và vị ngọt ngào của tình yêu thuở ban sơ, nụ hôn như một lời thề non dại, trong veo và đầy hoang mang.
Rồi chiếc xe khách cuối cùng cũng đến, mang theo Lan và cả tuổi thanh xuân tươi đẹp nhất của Thành. Anh đứng lặng nhìn theo, cho đến khi bóng xe khuất hẳn trong làn bụi mờ, chỉ còn lại sự trống trải mênh mông và nỗi đau nhức nhối trong lồng ngực. Thành lao vào học như một kẻ mất trí, những trang sách, những con số, những bài giảng khô khan trở thành chiếc phao cứu sinh duy nhất cho một trái tim đang chới với. Đêm đêm, ánh đèn dầu leo lét trong căn phòng nhỏ, anh viết thư cho Lan, những dòng tâm sự đầy nhớ nhung và khát khao. Lúc đầu, những lá thư qua lại đều đặn, mỗi phong bì nâu sần là một viên ngọc quý, xoa dịu nỗi cô đơn. Nhưng rồi, thư từ thưa dần. Những lời giải thích của Lan trở nên ngắn ngủi, vội vã: “Em bận học”, “Nhà em ổn rồi”, “Thành phố ồn ào quá”. Cho đến một ngày, bức thư cuối cùng đến, mỏng tang, với những dòng chữ lạnh lùng, xa cách: “Thành ơi, mình còn trẻ quá. Mọi thứ đã thay đổi rồi. Hãy quên em đi.” Thành đứng im hàng giờ, tờ giấy trong tay run rẩy, trái tim anh như vỡ vụn lần thứ hai, và lần này, nó đau đớn hơn gấp bội. Nó không còn là nỗi đau của sự xa cách, mà là sự sụp đổ của một niềm tin, một thế giới.
Năm tháng trôi qua, Thành thi đỗ vào một trường đại học danh giá, nhưng không phải trong thành phố có Lan. Anh bước vào một cuộc sống mới, với những con người mới, những mối quan hệ mới. Anh cố gắng yêu lại, cố gắng sống tiếp, nhưng bóng hình Lan và những ký ức về mùa hè năm ấy luôn ám ảnh anh như một bản nhạc buồn không bao giờ dứt. Anh trở thành một kiến trúc sư, với những bản vẽ phức tạp và những tòa nhà chọc trời, nhưng trong sâu thẳm, vẫn là cậu bé mười bảy tuổi với chiếc xe đạp cũ và nỗi nhớ khôn nguôi về một bờ sông đầy nắng. Rồi một ngày mưa phùn giăng giăng, trong buổi triển lãm tranh của một họa sĩ trẻ, Thành tình cờ bắt gặp một bức chân dung. Đó là khuôn mặt của một người đàn ông trung niên với đôi mắt u hoài, và phía góc tranh, dòng ký tên quen thuộc: Lan. Trái tim anh thắt lại. Anh hỏi thăm, và được biết nữ họa sĩ vẫn còn ở lại sau buổi triển lãm để giao lưu.
Anh đợi, từng phút từng giây trôi qua dài như một thế kỷ, với biết bao câu hỏi, bao sự hồi hộp và cả nỗi sợ hãi mơ hồ. Rồi cô xuất hiện. Không còn là cô gái mảnh mai trong chiếc váy hoa cà ngày nào, mà là một người phụ nữ đĩnh đạc, với trang phục chỉn chu và nụ cười xã giao. Nhưng đôi mắt, đôi mắt ấy vẫn giữ nguyên nét trong trẻo thuở xưa, dù đã in hằn những dấu vết của thời gian. Họ ngồi đối diện nhau trong một quán cà phê nhỏ, không khí ngượng ngùng và đầy xa lạ. Những câu chuyện về công việc, về cuộc sống hiện tại được trao đổi một cách khách sáo. Và rồi, Thành không kìm được nữa, giọng anh run run: “Tại sao em lại viết bức thư đó? Tại sao em bảo anh quên em đi?” Lan im lặng một lúc lâu, đôi tay nâng tách cà phê, ánh mắt nhìn xa xăm ra ngoài cửa sổ nơi những hạt mưa vẫn rơi. Giọng cô trầm xuống, đầy xót xa: “Vì em biết anh. Em biết anh sẽ vì em mà từ bỏ tất cả. Em không muốn nhìn thấy anh gục ngã chỉ vì một cuộc tình thời trẻ. Ngày đó, ba em mất việc, nhà em nợ ngập đầu, việc chuyển đi là để chạy trốn. Em không thể kéo anh vào cái vũng lầy của em được. Thà để anh hận em, còn hơn nhìn anh hy sinh tương lai vì một điều không chắc chắn.” Thành ngồi lặng đi, từng lời nói của Lan như những nhát búa đập thẳng vào tim anh. Tất cả những năm tháng hận thù, oán trách, nỗi đau khôn nguôi, bỗng chốc hóa thành một sự thật phũ phàng và đầy thương xót. Cô ấy đã yêu anh bằng một cách thức đau đớn nhất: rời xa để anh được tự do bay cao.
Họ bước ra khỏi quán, cơn mưa đã tạnh. Bầu trời thành phố ẩm ướt, sạch sẽ, và đâu đó, một ánh cầu vồng mờ nhạt đang dần hiện ra. Thành nhìn Lan lần cuối, không còn là nỗi đau hay sự tiếc nuối, mà là một sự thanh thản lạ kỳ. Anh mỉm cười, một nụ cười buồn nhưng đầy bao dung: “Cảm ơn em. Cảm ơn vì tất cả. Chúc em hạnh phúc.” Lan cũng cười, đôi mắt rưng rưng, nhưng đó là những giọt nước mắt của sự giải thoát. Họ không ôm nhau, không bắt tay. Chỉ một cái gật đầu nhẹ, rồi quay lưng, bước đi về hai phía khác nhau của cuộc đời. Thành đi giữa phố xá đông người, lòng nhẹ bẫng. Anh chợt hiểu, tuổi trẻ không phải là những điều ta nắm giữ được, mà là những gì đã đi qua, những vết sẹo, những bài học, và cả những hy sinh thầm lặng. Mối tình đầu ấy, dù không trọn vẹn, đã cho anh một sức mạnh khủng khiếp để trưởng thành, để trở thành con người của hiện tại. Nó mãi mãi là một vì sao sáng lẻ loi trong ký ức, không còn đau đớn, mà chỉ còn lại một vẻ đẹp buồn diệu kỳ, như một bản nhạc không lời, ngân vang mãi trong những tháng ngày tươi đẹp nhất của đời người – khi chúng ta còn trẻ.
