Tôi tên là Mai, 34 tuổi.
Năm tôi 22 tuổi, tôi suýt có được giấc mơ mà bất kỳ sinh viên nghèo nào cũng khao khát: học bổng toàn phần đi Hà Lan, chương trình thạc sĩ danh giá do trường đại học của tôi liên kết với tổ chức quốc tế.
Tôi học ngành Ngôn ngữ Anh, điểm số luôn nằm trong top 3, làm trợ giảng không lương suốt 2 năm, tích góp từng giờ dịch bài, viết luận, thậm chí còn bán đồ cũ online để đủ tiền đi thi IELTS.
Tôi có một người bạn rất thân – Thư. Thư xinh đẹp, thông minh, hoạt ngôn. Ai gặp cũng quý. Chúng tôi học chung, ăn chung, từng coi nhau là chị em ruột. Mỗi lần tôi được điểm cao, Thư là người vỗ vai chúc mừng đầu tiên. Tôi tin cô ấy vô điều kiện.
Chúng tôi cùng nộp học bổng. Tôi được chọn. Thư không. Tôi mừng – và vẫn chia sẻ với cô ấy từng bước chuẩn bị đi.
Cho đến một sáng đầu tháng, tôi được gọi lên phòng Đào tạo. Bàn họp có một tập hồ sơ ghi: “Tố cáo sinh viên gian lận bài luận cá nhân” – chính là bài tôi nộp xét học bổng.
Trong đó, có bản chụp một bài luận giống đến 80% từ một blog nước ngoài, được ai đó in ra, bôi đậm, chú thích từng dòng.
Tôi chết lặng. Tôi viết bài đó từ gốc. Nhưng tôi không có cách nào chứng minh mình không đạo văn.
Kết quả: Tôi bị loại.
Người được chọn thay tôi – chính là Thư.
⸻
Tôi không khóc. Tôi không làm ầm. Tôi chỉ lặng lẽ về ký túc xá, dọn đồ và nghỉ học một kỳ.
Tôi biết mình bị hại. Nhưng tôi cũng biết: nếu tôi vạch mặt Thư, người thiệt vẫn là tôi. Bởi vì tôi nghèo, không có chống lưng. Còn cô ấy thì biết cách khiến người khác tin rằng mình “thật thà”.
Một tháng sau, tôi thấy ảnh cô ấy ở sân bay, check-in cùng caption:
“Duyên là của ai thì cuối cùng cũng sẽ về đúng người.”
Tôi không like. Không comment. Tôi cũng không tha thứ.
Tôi chỉ cúi đầu đi tiếp.
⸻
Tôi vào làm ở một công ty dịch thuật nhỏ. Rồi lên làm quản lý nội dung. Tối về dạy học kèm. Sau 3 năm, tôi mở lớp dạy tiếng Anh học thuật và luyện học bổng cho học sinh cấp 3.
Ban đầu, chỉ có 2 học sinh. Sau này, có người đậu học bổng toàn phần Mỹ. Rồi người thứ hai. Thứ ba. Trung tâm tôi trở thành cái tên quen thuộc trong giới săn học bổng Việt Nam.
Tôi không nhận phỏng vấn. Không lên báo. Không dùng drama cũ để kể công.
Tôi chỉ làm. Lặng lẽ. Vững chãi.
⸻
Một ngày, trợ lý của tôi mang đến 15 hồ sơ xét tuyển cho chương trình “Scholarship Elite” – khóa học đặc biệt 1 kèm 1 cho những học sinh xuất sắc.
Tôi lật hồ sơ, đọc đến dòng thứ 9 thì khựng lại.
Tên học sinh: Nguyễn Thảo Nhi, 17 tuổi.
Người đại diện hồ sơ: mẹ – Nguyễn Khánh Thư.
Tôi ngồi im. Mắt tôi dừng lại ở nét chữ ký cuối trang – quen thuộc đến gai người.
Tôi không nói gì. Chỉ gật đầu:
“Hồ sơ này… để chị trực tiếp phỏng vấn.”
⸻
Ba ngày sau, buổi phỏng vấn bắt đầu. Khi tôi bước vào phòng, Thư đã ngồi đó. Cô ta giật mình, đứng dậy.
“Mai… Là mày?”
Tôi gật đầu:
“Chị Mai. Người sẽ đánh giá con gái chị hôm nay.”
Thư nhìn tôi như thể gặp ma. Nhưng con bé Nhi lễ phép, chào rất đàng hoàng, mắt sáng, nói chuyện thông minh – và không hề giống mẹ nó một chút nào.
Tôi phỏng vấn nghiêm túc. Không hỏi gì về quá khứ. Tôi chỉ đánh giá đúng năng lực: cô bé xứng đáng.
⸻
Sau khi con gái rời đi, Thư ngồi lại, tay nắm chặt:
“Mai… hồi đó tao sai. Tao không biết phải nói gì, nhưng tao sống trong ám ảnh suốt mấy năm.”
Tôi nhìn cô ta, giọng bình thản:
“Tao không cần mày xin lỗi. Nhưng mày nên biết – con gái mày giỏi thật. Đừng lặp lại sai lầm của mày một lần nữa lên nó.”
Thư cúi đầu, bật khóc.
Tôi đứng dậy, mở cửa phòng:
“Chị ấy đậu. Lớp bắt đầu tuần sau.”
⸻
Ba tháng sau, bé Nhi nhận học bổng 90% từ một trường top ở Mỹ. Hôm gửi thư cảm ơn, Thư đến cùng.
Cô ấy trao tôi một bức thư tay. Tôi đọc sau. Trong đó có đoạn viết:
“Mai, tao đã lấy của mày một cơ hội. Nhưng mày đã tạo ra hàng trăm cơ hội cho người khác. Tao từng hơn mày một bước nhờ thủ đoạn, còn mày hơn tao cả một con đường nhờ tử tế.”
⸻
Tôi không cần lời đó.
Tôi không cần sự tha thứ, cũng chẳng cần tung hê quá khứ lên mạng xã hội.
Tôi chỉ biết: mình từng bị đạp xuống. Nhưng tôi không đạp lại. Tôi xây cầu.
Bởi vì sức mạnh thật sự không nằm ở trả đũa, mà ở chỗ: mình đủ quyền để làm điều đó, nhưng chọn không.
